Comic: Serkan Altuniğne*
»Hello, I'm coming from Berlin Central Station. So, when are we going to arrive?«
»You were a bit late and we were worried. We've been waiting for an hour…«
»By the way, it's me, Can ... Dündar…«
(Please scroll down for the original version of the column in Turkish.)
I'm waiting for the train to Dortmund at Berlin Central Station.
The train is late, as if to lay waste to the myth of German punctuality ... Our eyes are trained on the display boards ... First, a 45-minute delay is displayed; then an hour ... then two hours ... Hundreds of people crowd onto the platform. But nobody seems to be in a hurry. Everyone just waits patiently right there.
I think to myself: “If this happened in Turkey, all hell would have broken loose by now ... The passengers would – out of curiosity or with complainants – have trooped together around those responsible, they'd have exploded into loud discussions ...”
Since I also can't find any information on the internet, after two and a half hours I approach a person in charge and inquire about the cause of the delay and the whereabouts of the train. He replies, “There was a problem that's been fixed. If you'd like, you can return the ticket and get the fare refunded.”
There are two other people who, like me, are inquiring about the delay: One is Greek, the other Italian ... I ask the Greek, with a smile, “Did you also notice that no one's asking besides those of us from southern countries?”
Amazed, he agrees:
“I wonder why?”
Two possibilities occur to me:
Patience and trust …
***
Patience is a cultural code that has intrigued me since my arrival in Germany ... The Germans are patient people ... They wait in long queues at the bank or at the till without complaining. While driving they don't drive a slalom to overtake the car in front of them. Even when the traffic stops, they don't drive into the bike lanes or aren't shrewd enough to follow a fire truck that's clearing the road. They give precedence to pedestrians, and when there's a taxi driver and his passenger spending some time dealing with payment and blocking a single-lane road, they don't start honking as if they were an ambulance driving a patient to the hospital in an emergency.
Why is it that the further east one moves away from Europe, from Istanbul to New Delhi to Beijing, the louder and more unbearable horn becomes?
Is it just impatience?
Why can't we wait in the queue at the bank behind the red line and instead poke our elbows into the ribs of the one in front of us?
Why are we so reluctant to give a pedestrian the right of way?
Why do we insist on exceeding speed limits?
Why this hurry?
Can we say that the East is in a hurry?
Can we explain this rush by saying that “developing countries” are in such a hurry because they have a lot of catching up to do?
Or is this a culturally determined pattern of behaviour?
There is a very concrete example that refutes this:
Most Turkish motorists that strictly adhere to the rules in Germany, all of a sudden remember the gas pedal once they are in Turkey, and enjoy exceeding all speed limits. The same driver in the same car will become a rally driver as soon as he crosses the national border.
So that means it's not a question of cultural genetics, but a matter of observing the rules …
***
Germany is a regime of rules...
Turkey is a country where “might makes right” applies ...
While you are trying to drive onto the Bosphorus Bridge in a traffic jam, a ruffian with his car can press you from the left and push you forward. Teaching him that this is not legal can cost you dearly.
The fact that there are no rules, and that the unspoken rule favours the more powerful, leads to injustice and promotes violence. Anyone who sticks to rules, is patient and willing to sacrifice, is the fool at the end of the day. He's late. He remains alone. And after a while, he wonders if he's the only fool and joins the ranks of the offenders.
One of the most frequently asked questions in Turkey is the established phrase, “Do you know who I am?”. This means that you're an important person or know someone important - and it works for every crime, from drink driving to speeding. The police officer knows that he will receive a phone call from on high and lose his job if he should impose a fine. So he prefers not to get in trouble.
One of the first warnings I received while driving a car in Germany was, “Do not drink-drive, you couldn't save yourself even if you were a minister.”
And this leads us to the topic of trust, which is lurking behind patience.
Because what drives you mad is not the waiting in the queue, but the injustice ... When everyone is waiting, when the suffering is shared, it's easier to be patient. But if someone jumps the queue while you're waiting, this preferential treatment fuels rebellion. Then it becomes more difficult to be patient. If the mechanisms that establish justice are non-existent or don't function, then it's each man for himself. And the conflict begins.
***
I have to confess, I'm not necessarily a person who likes rules.
I thought societies that were caught up in rules were boring.
However, after seeing the result, as in Turkey, where all the rules were nullified and the lack of rules was made law, I've become observant of rules.
I believe that rules based on mutual respect and established by consensus guarantee not only order, but also justice.
If I may return to the beginning again; the Germans waiting at the station are waiting patiently, confident that the delay will have a rational cause, and that those who are responsible will take care of it.
If you do not have that trust, if you think the delay is due to an absolutely irrational reason, if you think that nobody cares, it's imperative that you become impatient and seek a responsible person to complain to.
If you believe that the strongest are going to shove you around and you will be left behind when the train comes, then you must either become stronger or attach yourself to one of the strong.
An injustice born of rules that only serve the strongest leads societies to either rebel or seek shelter from the most powerful authority ...
Turkey is currently somewhere in between the two ...
*Serkan Altuniğne is one of the most famous cartoonists in Turkey and has drawn cartoons for Penguen (Penguin), an Istanbul-based weekly satire magazine, since 2002.
Dortmund treni için Berlin tren garında bekliyorum.
“Alman dakikliği efsanesi”ni yerle bir edercesine gecikiyor tren… Gözümüz panoda… Önce 45 dakika gecikme anons ediliyor; sonra 1 saat… Derken iki saat… Perona yüzlerce insan yığılıyor. Ama kimsede telaş yok. Herkes yerinden ayrılmadan, sabırla bekliyor.
“Türkiye’de olsa kıyamet kopmuştu şimdi” diye düşünüyorum içimden… “Yolcular merakla veya şikâyet için görevlilerin başına üşüşmüştü; yüksek sesle tartışmalar başlamıştı çoktan…”
2,5 saatlik bekleyişten sonra İnternet’ten de bilgi alamayınca, bir görevliye yaklaşıp gecikmenin nedenini ve trenin istikbalini soruyorum; “Bir sıkıntı var, giderilecek. İsterseniz biletinizi iade edip paranızı geri alabilirsiniz” diyor.
Benimle birlikte soran iki kişi daha var:
Biri Yunanlı, biri İtalyan…
Yunanlıya, “Farkında mısınız” diyorum gülümseyerek, “Biz Akdenizlilerden başka merak eden yok.”
Şaşırarak doğruluyor:
“Neden acaba?”
Aklıma iki ihtimal geliyor:
Sabır ve güven…
***
Sabır meselesi, Almanya’ya geldiğimden beri dikkatimi
çeken bir kültürel kod… Almanlar sabırlı insanlar… Uzun banka kuyruklarında, kasada ödeme sıralarında hiç yakınmadan bekliyorlar. Araba kullanırken öndekini sollamak için slalom yapmıyorlar. Trafik yoğun olsa da bisiklet şeridine girmiyor, uyanıklık yapıp, yol açan bir itfaiye aracının peşine takılmıyorlar. Yayalara yol veriyor, tek şerit sokakta taksici müşteriden parasını almak için biraz oyalansa, acile hasta yetiştiren bir ambulansmış gibi öfkeyle kornaya basmıyorlar.
Avrupa’dan doğuya gidildikçe korna sesinin artmasını,
İstanbul’dan, Yeni Delhi’ye, Pekin’e, giderek dayanılmaz olmasını nasıl açıklamalı?..
Sadece sabırsızlık mı?
Neden bankada biri işlem yaparken biz, kırmızı çizginin gerisinde beklemek yerine bankoya yanaşıp işlem yapanı dirsekliyoruz?
Yayalara yol verme konusundaki gönülsüzlüğümüz neden?
Neden hız limitlerini aşma konusunda bu kadar ısrarcıyız?
Niçin bu telaş?
“Doğu’nun acelesi var” diyebilir miyiz?
Bu aculluğu, “geri kalmış ülkeler”in bir an önce aradaki açığı kapatma sabırsızlığıyla açıklayabilir miyiz?
Yoksa bu, kültürel bir davranış kalıbı mı?
Öyle olmadığını kanıtlayan çok somut bir örnek var:
Almanya’da her kurala harfiyen uyan Türk sürücülerin çoğu, Türkiye’ye girdiğinde birden gaz pedalını hatırlıyor ve özgürce sürat yapmanın keyfini sürmeye başlıyor. Aynı arabada, aynı sürücü, sınırı geçer geçmez bir ralliciye dönüşüyor.
Demek ki bir kültürel genetik söz konusu değil; mesele kural meselesi…
***
Almanya, bir kurallar rejimi…
Türkiye, “gücü gücü yetene” ülkesi…
Köprü trafiğinde sıranızı beklerken, bir maganda arabasıyla solunuzdan yanaşıp tampon değdirerek önünüze geçebilir. Ona bunun hakkaniyete uygun olmadığını anlatmak, size pahalıya patlayabilir.
Ortada bir kural olmaması, adı konulmamış kuralın da güçlüyü kollaması, hem adaletsizliği doğuruyor, hem şiddeti körüklüyor. Kurala uyan, sabreden, fedakârlık gösteren, “enayi” muamelesi görüyor. Geç kalıyor. Yalnız kalıyor. Bir süre sonra da, “Tek enayi ben miyim” diyerek kural tanımayanlara katılıyor.
Türkçede en yaygın kullanımı olan kalıplardan biri, “Sen benim kim olduğumu biliyor musun” sorusudur. Bu, önemli biri olduğunuzu ya da öyle birini tanıdığınızı gösterir –ki alkollü araç kullanımından, hız ihlaline kadar her tür suçta işe yarar. Polis, cezayı keserse az sonra “yukarıdan” bir telefon geleceğini ve muhtemelen işinden olabileceğini bilir. O yüzden belaya bulaşmamayı tercih eder.
Almanya’da trafiğe çıktığımda ilk aldığım uyarılardan biri, “Aman alkollü kullanma, bakan olsan kurtulamazsın” idi.
Bu da bizi, sabrın arkasındaki güven meselesine getiriyor.
Kuyruktaki insanı çileden çıkaran, bekleyiş süresi değil çünkü, adaletsizlik… Herkes bekliyorsa, çile paylaşılıyorsa sabretmek kolaylaşıyor. Ama siz beklerken birileri öne geçiyorsa, bu ayrıcalık, isyanı körüklüyor. Sabretmek zorlaşıyor. Adaleti tesis edecek mekanizmalar yoksa veya işlemiyorsa, herkes kendi başının çaresine bakar hale geliyor. Ve çatışma başlıyor.
***
İtiraf edeyim ki, ben pek kural seven biri değilim.
Kurallara hapsedilmiş toplumları sıkıcı bulurdum.
Ama Türkiye’de tüm kuralların yerle bir edilmesinin, kuralsızlığın
kural haline getirilmesinin sonuçlarını gördükten sonra daha “kuralcı” oldum.
Uzlaşmayla alınmış kararların, karşılıklı saygıya dayanan kuralların, sadece düzeni değil, adaleti de sağladığına inanıyorum.
Başa dönecek olursam; garda bekleyen Almanlar, büyük ihtimalle “Gecikme varsa, rasyonel bir nedeni de vardır ve yetkililer gereğini yapıyordur” güveniyle bekliyor, o güvenle sabrediyorlar.
O güveniniz yoksa, gecikmenin tamamen irrasyonel bir nedenden kaynaklanmış olabileceğini tahmin ediyorsanız ve “Kimse ilgilenmiyordur” güvensizliği içindeyseniz, sabırsızlanmanız, şikayet için yetkili merci aramanız, kaçınılmaz.
“Şimdi tren gelirse en yapılılar omuz atarak biner, ben ortada kalırım” diye düşünüyorsanız, ya güçlenmek ya da bir güçlüye sırtınızı dayamak zorundasınızdır.
Sadece güçlülere hizmet eden kuralların yarattığı adaletsizlik, ya isyana sürükler toplumları ya da en güçlü otoriteye sığınmaya…
Türkiye, bu ikisinin arasında bir yerde şimdi…
*Serkan Altuniğne Türkiye'nin en önemli karikatürist ve senaristleri arasında gösterilmektedir. Karikatürleri 2002 yılından beri haftalık mizah dergisi "Penguen" de yayınlanmaktadır.
Read the other theatre columns that has been published so far from Can Dündar!